Zacznijmy od słowa, które od razu kojarzy się z ZHP - "Czuwaj!". Dlaczego mówimy właśnie tak?
Wróćmy na chwilę do czasów rycerskich. Jest noc, strażnicy na murach obserwują zbliżających się do miasta... w nocy łatwo jest zasnąć, więc każdy z nich co jakiś czas wołał do drugiego "Czuwaj!". Podobne zastosowanie ma dzisiaj - przypomina nam, że zawsze powinniśmy być gotowi - do pracy nad sobą i pomocy innym. Do ZHP wprowadziła je dh Olga Drahonowska w 1912 r. jako słowo zastępujące zarówno "Dzień dobry" jak i "do widzenia". Jest to (oprócz munduru) najbardziej charakterystyczny znak harcerza.
Jedną ze starszych, choć w większości środowisk zaniechanych, tradycji jest również zawiązywanie węzełków na chuście. Czyniono to codziennie, aby pamiętać, że harcerz jest "uczynny i pomocny" - zostawał odwiązywany dopiero, gdy właściciel chusty spełnił dobry uczynek.
Harcerze mają również swoje święta. Jednym z ważniejszych jest Betlejemskie Światełko Pokoju. Obchodzimy go zawsze przed świętami Bożego Narodzenia. Co rok przywożone jest z Groty betlejemskiej przez harcerzy z Austrii, którzy przekazują je dalej. Światełko symbolizuje Jezusa Chrystusa, który wprowadza nas w rzeczywistość piękna, służby, prawdy i życia.
Te wszystkie rzeczy zamykają się w jednej - ognisku. To przy nim opowiadamy gawędy, słuchamy siebie nawzajem, bawimy się, śpiewamy i czujemy całym sercem ciepło ognia. Może być nieduże, zwiastować wielkie święto w drużynie. Czasem jest ogromne i zasiadają przy nim wszyscy obozowicze wpatrując się w tryskające wokół iskry.
Jego moc i wyjątkowość wymagają odpowiedniej oprawy. Dlatego już samo rozpalenie jest tak ważne. Może to zrobić to komendant, drużynowy, zastępowy oraz osoba, która najbardziej zasłużyła się tego dnia. Wybiera się też Strażnika Ognia, który klęcząc przyrzeka "strzec go jak oka w głowie". Ma tak ważną funkcję, że zajmuje się tylko pilnowaniem, aby ognisko nie wygasło - nie bierze udziału w żadnych zabawach ani pląsach. Tylko on dokłada drew, dlatego jest to tak zaszczytna funkcja. W niektórych środowiskach przyjęło się, aby Strażnik Ognia został nawet po zakończeniu ogniska - aż ostatni płomień zgaśnie.Ognisko, jak i każda zbiórka, często kończy się zawiązaniem kręgu. Co to jest? Moment, w którym zanim rozejdziemy się, każdy w swoją stronę, stajemy jeszcze raz w kręgu, splatając dłonie. Śpiewamy "Bratnie słowo" i poprzez krótki uścisk dłoni przekazujemy sobie iskierkę przyjaźni, która przechodzi przez wszystkie osoby aż do tej, która ją wypuściła. To symbol jedności, braterstwa, a przede wszystkim - przyjaźni.
Harcerze wiedzą, co to znaczy żyć. To tutaj odnajdujemy przyjaźń, przygodę, miłość, a często również siebie. Zwyczaje i tradycje pozwalają nam stać się częścią wielkiej rodziny i związać się z grupą. To dzięki nim każdy z nas odnalazł to, czego szukał. Dlatego tak wielu ludzi wspomina lata spędzone w ZHP przez całe życie, a niektórzy nigdy z niego nie odchodzą, mimo założenia rodziny. To prawda, że można żyć bez harcerstwa... ale po co?
dh Anita Darda
